Nafaka, boşanma davası devam ederken veya boşanma davasının sona ermesinden sonra maddi anlamda olarak zorluğa düşecek olan eşe bağlanan ve diğer eş tarafından ödenmesi gereken parayı ifade etmektedir.
Nafaka esasen bir borçtur, bu borç aile hukukundan doğan ve kişisel olan bir borçtur. Pek tabii kişisel borçların devredilemediği gibi nafaka borcu da devredilemez. Kanun koyucu bu hususa ilişkin olarak dört tür nafaka öngörmüştür. Bunlar, yoksulluk, iştirak, tedbir ve yardım nafakalarıdır. Yardım nafakası diğer nafakalardan ayrılır. Boşanma veya ayrılık davaları ile ilgisi yoktur, bu nedenle yardım nafakasına değinmeyeceğiz.
1-Yoksulluk Nafakası
Boşanmanın mali sonuçlarından birisi de yoksulluk nafakadır. Yoksulluk nafakası, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşme tehlikesiyle karşılaşan ve diğer eşe nazaran daha fazla kusuru bulunmayan eşe ödenen nafaka türüdür. Bu nafakaya süreli ya da süresiz biçimde hükmedilebilir. Yoksulluk nafakası belirli durumlarda kendiliğinden ya da mahkeme kararı ile sona erebilmektedir.
2-İştirak Nafakası
İştirak nafakası çocukların sahip olduğu nafakadır. Boşanma sonucunda velayetin verilmediği eşin, çocuğunun bakım ve eğitim giderleri için kendi gücü oranında çocuğuna vermiş olduğu parasal katkıyı ifade eder. Dolayısı ile iştirak nafakası esasen ortak çocuğun; yiyecek, giyecek, eğitim, sağlık ve benzeri masraflarını karşılamaya yönelik olan bir nafakayı ifade etmektedir. Bu nafakada eşlerin boşanmada ki kusur oranlarına bakılmaz. İştirak nafakası boşanma veya ayrılık davalarında istenebileceği gibi boşanma veya ayrılık kararı verildikten sonra ayrı bir dava ile de istenebilir.
3-Tedbir Nafakası
Boşanma davası öncesi ve sonrası eşin ve 18 yaşından küçük çocukların geçinmesini sağlamak amacıyla hakim tarafından yasaya uygun bir şekilde belirlenen nafaka türüdür. Tedbir nafakası hem eşe hem de çocuklar lehine verilebilir. Yoksulluk nafakasından farklı olarak kişilerin talebi olmasa da, hakim gerekli gördüğünde tedbir nafakasına karar verebilir. Tedbir nafakası boşanma davası açılmadan bağımsız bir dava (ayrılık davası) ile de istenebilir.
Nafakanın Kaldırılması Davası Nedir?
Nafakanın kaldırılması davası, boşanma davası sırasında veya dava sonucunda yahut boşanmadan daha sonra açılan bir dava ile nafaka yükümlüsü haline gelmeniz durumunda, Örneğin eski eşinize yoksulluk nafakası ödemeniz durumunda, nafaka ödemenizi gerektiren şartların değişmesi hallerinde, Aile Mahkemesi nezdinde nafakanın kaldırılması talepli olarak açacağınız davayı ifade etmektedir.
Nafakanın Kaldırılması Davası Hangi Durumlarda Açılır?
Nafaka, maddi anlamda olarak zorluğa düşecek olan eşe bağlanan ve diğer eş tarafından her ay ödenmesi gereken parayı ifade etmektedir. Bu anlamda nafaka yükümlüsü olmak için öncelikle nafaka ödenen tarafın, nafakanın ödenmemesi halinde maddi anlamda zorluk çekecek olması gereklidir. Nafakanın kaldırılması davası ise esasen, kendisine nafaka ödenen tarafın artık bu maddi zorluktan kurtulması durumunda açılmaktadır. Örneğin, eski eşinize yoksulluk nafakası ödemeniz durumunda sonradan eski eşinize yüklü bir miras kalmış, ya da bir işe girerek maddi durumunu düzeltmiş ise artık nafaka ödememeniz durumunda eşinizin yoksulluğa düşecek olduğundan bahsedilemez. Dolayısı ile böyle bir halde nafakanın kaldırılması talepli bir dava açma imkânınız bulunmaktadır. Bir başka örnek olarak ortak çocuğa ödenen iştirak nafakası verilebilir. Örneğin çocuğunuza iştirak nafakası ödüyorsanız ve çocuğunuz öğrencilik halinin sona ermesi suretiyle reşit olmuş ise böyle bir durumda nafakanın kaldırılması talepli bir dava açma hakkınız bulunmaktadır. Ya da sosyal ve ekonomik şartlarınız önemli ölçüde değiştiğinden artık nafaka ödeyemeyecek bir hale gelmişseniz nafakanın kaldırılması talepli bir dava açabilirsiniz. Yine başka bir ihtimalde kendisine nafaka ödenen eski eşin, evliymiş gibi bir başka kişiyle birlikte yaşaması da artık nafaka ödemek istememenize bir gerekçe olabilecektir böyle bir durumla karşılaşmanız halinde nafakanın kaldırılması davası açabilirsiniz.
Nafakanın Kaldırılması Davası Nasıl Açılır?
Nafakanın kaldırılması davası, nafaka ödediğiniz eski eş veya iştirak nafakası ise çocuğunuzun yerleşim yeri Aile Mahkemesi’ne sunacağınız, nafakanın kaldırılması talepli ve nafakanın kaldırılması talebinize gerekçe olacak iddialarınız ve iddialarınıza ilişkin bilgi ve belgeler ekli bir dilekçe ile açılabilir. Örneğin eski eşin başka bir kişi ile evli gibi haysiyetsiz bir hayat sürmesi sebebi ile açılacak olan nafakanın kaldırılması davasında, nafaka ödediğiniz eski eşin böyle bir hayat sürdüğü yönündeki iddialarınızı ispat etmekle yükümlüsünüz.
Nafakanın Kaldırılması Davası Ne Zaman Açılır?
Nafakanın kaldırılması davası esasen nafakanın artık ödenmemesini gerektiren sebebin vuku bulduğu tarihten itibaren herhangi bir zaman diliminde açılabilir. Bu anlamda nafakanın kaldırılması davası bakımından bir süre öngörülmediği söylenebilir. Zira mahkemece bazı durumlarda nafakaya süreli, bazen ise süresiz şekilde hükmedilmektedir. Dolayısı ile her iki halde de nafakayı artık ödememenizi gerektiren sebebin vuku bulmasından itibaren nafakanın kaldırılmasını talep edebilirsiniz.
Nafakanın Kaldırılması Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nafakanın kaldırılması davası bakımından görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin kurulmadığı yerler bakımından işbu davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olacaktır. Nafakanın kaldırılması davasında yetkili mahkeme ise, nafakayı alan eski eşin ikamet ettiği yer mahkemesi olacaktır.